Θεραπεία
Τεχνικές τροποποίησης της συμπεριφοράς
Στο άρθρο αυτό θα δώσουμε μερικά παραδείγματα τρόπων με τους οποίους μπορείτε να εφαρμόσετε συμπεριφορικές τεχνικές προκειμένου να ελέγξετε τη συμπεριφορά ατόμων με ΔΕΠΥ.
Βήμα 1ο: Καθορίστε Αμοιβές και Τιμωρίες
Προκειμένου να ελέγξουμε τη συμπεριφορά του παιδιού πρέπει να ανακαλύψουμε ποια πράγματα του αρέσουν (Αμοιβές) και ποια δεν του αρέσουν (Τιμωρίες). Για τα περισσότερα παιδιά οι Αμοιβές συνήθως περιλαμβάνουν:
- Παιχνίδι/Συντροφιά φίλων
- Υπολογιστές, ηλεκτρονικά παιχνίδια (γενικά όμως θα πρέπει να αποφεύγονται σαν μέθοδος ενίσχυσης)
- Παιδική χαρά και εκδρομές
- Και πολλά άλλα ……
Παρομοίως για τα περισσότερα παιδιά Τιμωρία είναι:
- Δουλειές στο σπίτι (π.χ. καθάρισε το δωμάτιό σου)
- Να μείνει μόνο του στο δωμάτιό του (time out)
- Και πολλά άλλα ……
Το κάθε παιδί έχει συγκεκριμένα και ιδιαίτερα πράγματα που του αρέσουν ή όχι. Πρέπει πάντως να θυμόμαστε ότι ένα παιδί με ΔΕΠΥ μπορεί να δώσει πολλές αφορμές καθημερινά για να παρατηρήσουμε ή να το τιμωρήσουμε. Αν τα τιμωρούμε ή τους φωνάζουμε συνέχεια και ξεχνάμε να τα επιβραβεύουμε όταν παρουσιάζουν κατάλληλη συμπεριφορά, τότε τους μαθαίνουμε ότι δεν «αξίζουν τίποτα» και ότι συνεχώς «κάνουν λάθη».
Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να έρχεται κάποιο παιδί για αξιολόγηση και να περιγράφει τον εαυτό του σαν «χαζό», «άχρηστο» και «αποτυχημένο». «Εγώ είμαι μάλλον χαζός» μου εκμυστηρεύτηκε ο Γιάννης, 7 ετών, που προσήλθε λόγω μαθησιακών δυσκολιών.
Βήμα 2ο: Χρήση των Αμοιβών και των Τιμωριών
Μετά τον προσδιορισμό, γίνεται χρήση των Αμοιβών και των Τιμωριών ανάλογα με τη συμπεριφορά του παιδιού.
Για παράδειγμα:
Στην περίπτωση που το παιδί για αρκετή ώρα έχει διατηρήσει μια επιθυμητή συμπεριφορά (π.χ. έχει ξεκινήσει το διάβασμά του την ώρα που έχει συμφωνηθέι) τότε μπορούμε να το ενισχύσουμε δίνοντάς του μια Αμοιβή.
Παρόμοια, όταν το παιδί συμπεριφέρεται άσχημα, μπορούμε να μειώσουμε την πιθανότητα να συνεχίσει την παραπάνω συμπεριφορά εφαρμόζοντας μια Τιμωρία ή αποσύροντας μια Αμοιβή.
Βήμα 3ο: Συνεργασία με το σχολείο
Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν για τη συχνότητα εμφάνισης της ΔΕΠΥ, σε κάθε σχολική τάξη υπάρχει τουλάχιστον 1-2 παιδιά με ΔΕΠΥ. Ο εκπαιδευτικός παλεύει να βοηθήσει και να ελέγξει τη συμπεριφορά του παιδιού με ΔΕΠΥ χωρίς ουσιαστικά να έχει την κατάλληλη ενημέρωση και εκπαίδευση αλλά και χωρίς κάποιες φορές να βρίσκει συμμάχους σε αυτή του την προσπάθεια. Το τρίγωνο ειδικός-οικογένεια-σχολείο υποστηρίζεται από όλες τις έρευνες ως το πλέον αποτελεσματικό για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ.
Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι:
- Για να επιτευχθεί η μάθηση το παιδί πρέπει να έχει κίνητρο, να είναι ήρεμο, να ενδιαφέρεται, να νιώθει ασφαλής και ικανός και να συμμετέχει ενεργά.
- Τα παιδιά αποδίδουν το δυναμικό τους με την προϋπόθεση ότι αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους